Hoe verdeel je pensioenaanspraken eerlijk bij scheiding?

Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis die vaak gepaard gaat met veel emoties én financiële vraagstukken. Eén van de belangrijkste en soms ingewikkeldste financiële onderwerpen bij een scheiding is de verdeling van pensioenaanspraken. Hoe zorg je ervoor dat het pensioen dat je tijdens het huwelijk hebt opgebouwd eerlijk wordt verdeeld? Welke regels gelden hiervoor? En hoe voorkom je dat je na de scheiding financieel voor verrassingen komt te staan?

In deze blog leggen we alles uit over het verdelen van pensioenaanspraken bij scheiding. We behandelen de wettelijke regels, de verschillende manieren van verdelen, praktische tips, én de valkuilen die je beter kunt vermijden. Zo weet je precies waar je op moet letten en hoe je samen tot een goede en rechtvaardige oplossing kunt komen.

Wat zijn pensioenaanspraken precies?

Pensioenaanspraken zijn de rechten die je tijdens je werkzame leven opbouwt bij een pensioenfonds of pensioenverzekeraar. Deze aanspraken zorgen ervoor dat je na je pensioenleeftijd een inkomen ontvangt. Pensioen bestaat meestal uit drie onderdelen:

• AOW (Algemene Ouderdomswet): een basispensioen van de overheid dat iedereen ontvangt.

• Werkgeverspensioen: pensioen opgebouwd via je werkgever.

• Eigen pensioenvoorzieningen: bijvoorbeeld lijfrentes of privépensioen.

Bij een scheiding draait het vooral om het werkgeverspensioen, omdat dit vaak het grootste deel van het gezamenlijke pensioenvermogen is.

Waarom moet pensioen worden verdeeld bij scheiding?

Tijdens een huwelijk of geregistreerd partnerschap bouw je samen pensioen op, ook al staat het pensioen op naam van één partner. Het pensioen dat tijdens de relatie wordt opgebouwd, geldt namelijk als gezamenlijk vermogen. Dit betekent dat het pensioen bij een scheiding verdeeld moet worden, zodat beide partners recht doen aan wat er samen is opgebouwd.

De Nederlandse wet zorgt hier met de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding voor. Deze wet regelt dat het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen gelijk wordt verdeeld tussen beide partners.

Wat zegt de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding?

Deze wet is sinds 1 mei 1995 van kracht en bepaalt dat:

• Het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap is opgebouwd, wordt gelijk verdeeld.

• De ex-partner krijgt een eigen pensioenaanspraak (verevening) die door het pensioenfonds wordt vastgesteld.

• Het partnerpensioen en wezenpensioen worden niet automatisch verdeeld, maar kunnen wel in het echtscheidingsconvenant worden geregeld.

Hoe werkt de verevening?

De pensioenuitvoerder verdeelt het opgebouwde ouderdomspensioen over de twee partners. Stel dat je tijdens het huwelijk €120.000 pensioen hebt opgebouwd. De helft, dus €60.000, gaat naar je ex-partner. Dit bedrag krijgt de ex-partner als eigen aanspraak, die na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd wordt uitgekeerd.

Wat als je vóór 1995 bent getrouwd?

De wet geldt alleen voor huwelijken en geregistreerde partnerschappen vanaf 1 mei 1995. Ben je eerder getrouwd? Dan geldt het oude systeem van verrekening vaak nog.

Wat is verrekening?

Bij verrekening krijgt de ex-partner geen eigen pensioenrecht via het pensioenfonds. In plaats daarvan wordt het pensioen tijdens de scheiding gewaardeerd en krijgt de ex-partner een geldbedrag (een vergoeding) ter waarde van de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde pensioen.

Dit bedrag wordt dan meestal geregeld in het echtscheidingsconvenant en betaald door de andere partner.

Verrekening is complexer

Verrekening vraagt om waardebepalingen en financiële afspraken. Dit kan tot discussies leiden, vooral omdat het pensioen pas jaren later wordt uitgekeerd. Het vraagt dan om een goede financiële planning.

Wat gebeurt er met het partnerpensioen en wezenpensioen?

Het partnerpensioen is het pensioen dat de partner krijgt als de gepensioneerde overlijdt. Het wezenpensioen is het pensioen voor kinderen.

• Deze pensioensoorten worden niet automatisch verdeeld bij scheiding.

• Vaak wordt het partnerpensioen bij scheiding verminderd of helemaal verwijderd.

• Wel kan in het echtscheidingsconvenant worden afgesproken dat een ex-partner partnerpensioen krijgt.

• Dit is belangrijk voor de financiële zekerheid van de ex-partner, vooral als er geen nieuwe partner is.

Hoe verloopt het verdelingsproces van pensioenaanspraken?

Stap 1: Vraag pensioenoverzichten op

De eerste stap is om bij het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar een pensioenoverzicht aan te vragen. Hierin staat wat er tijdens het huwelijk is opgebouwd.

Stap 2: Maak afspraken over de verdeling

Deze afspraken leg je vast in het echtscheidingsconvenant. Je kunt ervoor kiezen om de wettelijke verdeling te volgen of om hier vanaf te wijken.

Stap 3: Dien de vereveningsverklaring in

Als je kiest voor verevening, moet het pensioenfonds een vereveningsverklaring ontvangen. Hiermee wordt het pensioen officieel verdeeld.

Stap 4: Afwikkeling via pensioenfonds

Het pensioenfonds regelt vervolgens de verdeling en maakt de pensioenaanspraken op naam van beide ex-partners.

Wat zijn de alternatieven voor wettelijke verevening?

Soms willen partners afwijken van de wettelijke regels. Mogelijke alternatieven zijn:

• Afzien van verevening: Dit kan, maar alleen met instemming en vaak tegen een financiële compensatie.

• Verrekening in geld: In plaats van pensioenverevening krijgt de ex-partner een geldbedrag.

• Pensioenruil: Dit is een complexere vorm waarbij partnerpensioen en ouderdomspensioen worden geruild.

Deze alternatieven vragen vaak om deskundige juridische en financiële begeleiding.

Tips voor een eerlijke pensioenverdeling

1. Begin op tijd met het regelen van pensioen bij scheiding. Hoe eerder je alles op een rij hebt, hoe beter je kunt plannen.

2. Vraag hulp van specialisten. Een advocaat of pensioenadviseur kan helpen om het overzicht te bewaren en valkuilen te vermijden.

3. Wees transparant en eerlijk over financiële situatie. Dit voorkomt conflicten achteraf.

4. Leg alle afspraken schriftelijk vast in het echtscheidingsconvenant. Zo weet iedereen waar hij aan toe is.

5. Denk ook aan het partnerpensioen. Vaak vergeten, maar essentieel voor financiële zekerheid.

   
   

Wat zijn de valkuilen bij pensioenverdeling?

• Onvoldoende kennis: Veel mensen weten niet goed hoe pensioen werkt, waardoor ze onbewust slechte afspraken maken.

• Te late actie: Als je te lang wacht, kan het lastig worden om een goede regeling te treffen.

• Onvolledige afspraken: Niet alles vastleggen in het convenant kan later tot conflicten leiden.

• Geen rekening houden met veranderingen: Nieuwe relaties, hertrouw of overlijden kunnen gevolgen hebben voor de pensioenverdeling.

Wat als je er niet uitkomt?

Blijven discussies over pensioenverdeling voortduren? Dan is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. Een advocaat gespecialiseerd in familierecht kan bemiddelen, adviseren en zo nodig een procedure starten.

Bij Viva Advocaat hebben we ruime ervaring met scheidingen en pensioenrecht. We helpen je om samen tot een eerlijke en haalbare oplossing te komen.

Conclusie

Pensioen is een belangrijk onderdeel van je gezamenlijke vermogen dat eerlijk verdeeld moet worden bij een scheiding. De Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding zorgt voor een standaard regeling waarbij het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen wordt verdeeld.

Toch is het pensioenrecht complex en zijn er veel nuances, zeker bij huwelijken van voor 1995 of bij speciale afspraken. Het is daarom belangrijk om op tijd de juiste stappen te zetten, goede afspraken te maken en deskundige hulp in te schakelen.

Zo voorkom je dat je na je scheiding voor financiële verrassingen komt te staan en zorg je voor een eerlijke verdeling die recht doet aan beide partners.

Wil je weten hoe je jouw pensioenaanspraken bij scheiding het beste kunt verdelen? Of wil je begeleiding bij het opstellen van het echtscheidingsconvenant? Neem dan contact op met Viva Advocaat. Onze experts staan voor je klaar met helder advies en praktische hulp.